انواع قالب بندی بتن و مراحل انجام کار

امروزه یکی از فعالیت‌های مهم در پروژه‌ها، بتن ریزی است. چرا که بتن از موارد مهمی برای ساخت و ساز محسوب می‌شود. به عبارتی بدون وجود بتن، سازه‌ای نیز شکل نمی‌گیرد. بتن یک ترکیب سیال است که برای قرارگیری نیاز به چارچوب دارد. به این چهارچوب، قالب بندی بتن گفته می‌شود. اصولا این گونه قالب‌ها در جنس‌های گوناگونی همچون چوبی و پلاستیکی به چشم می‌خورند. قالب‌ها در انواع گوناگونی در بازار وجود دارند که برای استفاده از هر کدام نیاز به قاعده خاصی می‌باشد. در این مقاله در سایت بتن ویبره به بررسی کامل قالب بتن پرداخته‌می‌شود، پس تا انتهای این مقاله همراه با ما باشید.

قالب بندی بتن چیست؟

اهمیت وجود قالب بندی بتن بر هیچ متخصصی در این زمینه پوشیده نیست. قالب در واقع وسیله‌ای می‌باشد که قبل از عملیات بتن ریزی ساخته می‌شود تا بتن را در آن ریخته و در این قالب شکل بگیرد و سفت شود. در نتیجه کاربرد آن ایجاد نظم و شکل در بتن است. قالب‌ها در حالت کلی در دو نوع دائم و موقت می‌باشند. هدف اصلی قالب بندی تحمل تنش‌های ناشی از بتن است. به همین دلیل نوع موقت آن تا زمانی می‌باشد که بتن بتواند به تنهایی تنش‌های ناشی از وزن خود را تحمل نماید.

ویژگی های یک قالب بتن ریزی خوب

یک قالب بتن ریزی خوب و استاندارد باید ویژگی های زیادی داشته باشد که در ادامه مهمترین ها را بیان می کنیم.

اولین نکته ای که باید مدنظر داشت مقاومت است. قالب بتن باید مقاومت کافی داشته باشد تا بتواند وزن بتن، کارگران و تجهیزات را تحمل کند. نکته دیگر اینکه قالب را با توجه به حجم و سنگینی پروژه خود بردارید، به عنوان مثال، برای بتن ریزی تیرها و ستون ها باید از قالب های فلزی استفاده کرد. مواظب شرایط محیطی کار هم باشید، شرایطی مانند سردی و گرمی و رطوبت هوا می تواند در انتخابتان تأثیرگذار باشد. مسأله بعدی اینکه، قالب بتن باید سطح صاف و یکنواخت داشته باشد تا سطح بتن نیز صاف و یکنواخت شود. و در آخر اینکه قالب بتن قابل تعمیر باشد هم می تواند آپشن جذابی برای انتخاب شما باشد. قالب های آهنی اگر صدمه ببینند شاید خودتان با یک چکش بتوانید مشکل را حل کنید ولی اگر قالب پلاستیکی باشد، تعمیرش هم سخت تر خواهد بود.

انواع قالب بندی بتن از نظر جنس

قالب بندی نیز مانند هر وسایلی به ابزار گوناگونی نیاز دارد. ابزار قالب بندی بتن شامل مواردی همچون پین، گوه، کلمپس، سولجر، گیره، واشر بلت و دیگر موارد است و اینها وسایل مورد نیاز قالب بندی است. حال که با ضرورت وجود قالب بندی آشنا شده‌اید، لازم به ذکر انواع گوناگونی از آن می‌باشد. هر کدام از این مدل‌ها با ویژگی‌های خاص مشخص شده خود، کارایی دارند. با این حال هر یک از قالب بندی‌ها دارای مزایا و معایب متفاوتی می‌باشند. انواع قالب بندی بتن به شرح زیر است:

قالب فلزی

در کنار دستگاه‌های جانبی قالب بندی، خرید بتونیر نیز توصیه می‌گردد. چرا که تمام این دستگاه‌ها در تمام قالب بندی‌های بتن کاربرد دارند. قالب بتن فلزی رایج‌ترین و پرکاربردترین نوع قالب‌ها محسوب می‌شود. در واقع استفاده از آن بسیار ساده بوده به طوری که نیازی به اینکه کاربر قالب را در اندازه‌های مورد نظر برش دهد، نیست. این نوع قالب از صفحات فولادی نازکی ساخته می‌شود که توسط پیچ و مهره مناسب به یکدیگر اتصال می‌یابد. از مزایای این نوع قالب بندی می‌توان به مواردی همچون راحتی نصب، مناسب برای سازه منحنی، تعمیر آسان و دوام بالا اشاره کرد.

از مزایای این قالب می توان به مقاومت بالا، دوام و طول عمربالا، بالابردن سرعت اجرای کار و سطح صاف آن اشاره کرد و از معایب آن می توان به وزن سنگین و هزینه بالاتری که نسبت به قالب پلاستیکی و چوبی دارد، اشاره کرد.

قالب چوبی

ین نوع قالب بندی به طور معمول از چوب یا تخت سه لای ساخته می‌شود. امروزه با ورود قالب بندی از نوع فلزی، قالب بتن چوبی کمتر قابل استفاده است. وزن کم و قیمت مناسب، بزرگ‌ترین مزیت اینگونه قالب بندی محسوب می‌شود. وزن کم، حمل و نقل آسان را به ارمغان می‌آورد. قیمت پایین نیز باعث می‌شود تا استفاده از آن‌ها در پروژه‌های کوچک مقرون به صرفه باشد. از مزایای دیگر آن می‌توان به ضریب حرارتی پایین اشاره کرد. از مزایای این قالب می توان به وزن سبک و قیمت کم آن اشاره کرد و از معایب آن می توان به سطح صاف کمتر و طول عمرکم آن اشاره کرد.

قالب پلاستیکی

از دیگر قالب بندی بتن، می‌توان به قالب بتن پلاستیکی اشاره کرد. این نوع قالب بندی از پلاستیک دارای وزن کم و مقاومت در برابر ضربه ساخته شده‌است. قالب بندی پلاستیکی مناسب‌ترین گزینه برای پروژه‌های نه چندان بزرگ و مشابه به طور مثال مناطق مسکونی می‌باشد. نکات مثبتی که این نوع قالب بندی دارد، مواردی همچون امکان استفاده بیش از ۵۰ بار، قیمت مناسب، قابلیت ادغام با قالب فلزی، باز کردن راحت قطعات به کمک ابزاری چون آچار اف (F)، صاف درآوردن سطح بتن، عدم نیاز به روغن کاری و امکان بتن ریزی در هوای بسیار گرم یا سرد می‌باشد. این مزایا این فرصت را به قالب بندی از نوع پلاستیکی می‌دهد تا قابلیت استفاده در تمام نقاط پروژه را داشته‌باشد. همچنین قیمت مناسب آن بسیاری از پیمانکاران را ترغیب به خرید می‌کند. از مزایای این قالب می توان به وزن سبک و قیمت پایین تر نسبت به قالب فلزی اشاره کرد و از معایب آن می توان به مقاومت کم نسبت به ضربه اشاره کرد.

قالب آجری

قالب بندی آجری یکی از انواع قالب بندی بتن است که در آن از آجر برای ساخت قالب استفاده می شود. این نوع قالب بندی برای کاربردهای مختلفی، مانند پی ریزی ساختمان، ساخت دیوارهای بتنی، و ساخت جدول ها و پیاده روها استفاده می شود. از مزایای این نوع قالب هم می توان طول عمر بالا، در دسترس بودن آجر و قیمت مناسب آن را نام برد و از معایب آن هم وزن زیاد و زمان بر بودن ساخت قالب را نام برد.

انواع قالب بندی از نظر کاربرد

قالب بندی یکی از بخش‌های پروژه‌های ساختمان سازی محسوب می‌شود. این کار تاثیر مستقیمی با دوام سازه شما دارد. همین عامل باعث شده تا در چند سال گذشته، روش‌های مختلفی برای قالب بندی ایجاد شود. هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایب خود را دارند. توجه داشته‌باشید که متناسب با سازه خود باید نوع قالب و جنس آن را انتخاب کنید تا بهره وری مناسبی داشته‌باشید. مورد دیگری که در تقسیم بندی قالب بندی بتن کاربرد دارد، دسته بندی به عنوان کاربرد می‌باشد. قالب بندی‌ها با شکل و مصالح مختلف را می‌توان در بخش‌های مختلفی از ساختمان اجرا کرد. انواع قالب بندی بتن از نظر کاربرد شامل موارد زیر است:

قالب بندی دیوار

یکی از روش‌های قالب بندی بتن که امروزه به وفور یافت می‌شود، قالب بندی دیوار نام دارد. موارد مورد نیاز در این نوع قالب نظیر جک دو پیچ، سولجر، لوله داربست و قالب بتن می‌باشد. برای اجرای قالب بندی برای دیوار ابتدا لوله‌های داربست را به صورت افقی قرار داده و سپس سولجرها را به صورت عمودی نصب کنید. در آخر نیز پس از قرار دادن جک‌های دو پیچ بر روی زمین، یکی از بازوها را به صورت افقی و بازوی دیگر را به صورت مورب به سولجرها متصل کنید. انواع قالب بندی دیوار خود به چند دسته تقسیم بندی می‌شود که به نوع دیوار بستگی دارد. این موارد شامل حائل، زیر زمین، برشی، باربر قائم و جدا کننده می‌باشد.

قالب بندی سقف

با کمک قالب بندی سقف، سازه زیبایی منحصر به فردی را به دست می‌آورد. این نوع قالب از حساسیت بالایی برخوردار است و از قالب‌های باکیفیتی در آن استفاده می‌شود. وسایل مورد نیاز برای ایجاد اینگونه قالب بندی بتن مواردی همچون داربست، جک سقفی، قالب بتن و اتصالات مربوطه به آن می‌باشد. شبیه به قالب بندی برای دیوار این روش نیز روش‌های گوناگونی دارد که بنابر نوع سقف مورد نظر دسته بندی می‌شود. این موارد شامل دال بتنی، تیرچه بلوک، وافل، عرشه فولادی، تیرچه یونولیت، تیرچه کامپوزیت و تیرچه کرومیت می‌باشد. هر کدام از این روش‌ها شرایط خاصی برای خود دارند که فرد متخصص در این حوزه می‌تواند هر یک را انتخاب کند.

قالب بندی بتن تیر

برای افزایش مقاومت سازه‌های بزرگ در برخی از آن‌ها از قالب بندی تیر استفاده می‌کنند. برای این کار تیرهایی که ارتفاع آن‌ها ۵۰ متر به بالا است را قالب بندی می‌کنند. روش کار نیز به این گونه است که در ابتدا از پشت بندی‌هایی که دیسک نامیده می‌شوند، استفاده کنند. یکی از موارد تاثیرگذار در روند قالب بندی تجهیزات مورد نظر می‌باشد. این تجهیزات اصلی قالب و کنج مدولار است.

قالب بندی فونداسیون

ساخت یک سازه مقاوم و پایدار از مراحل حیاتی قالب‌بندی و بعد بتن‌ریزی فونداسیون شروع می شود. قالب بندی، به ویژه در فونداسیون، نقش حیاتی در ایجاد یک پایه استوار برای ساختمان دارد. قالب بندی فونداسیون یکی از مهم ترین و حساس ترین قسمت های ساختمان برای قالبی بندی و بتن ریزی است و باید این قسمت از ساختمان را با دقت بالایی بتن ریزی کرد. از قدیم گفته اند، خشت اول چون نهاد معمار کج تا ثریا می رود دیوار کج

فرآیند بتن‌ریزی باید با دقت و زمانبندی مناسب صورت گیرد تا از تشکیل حباب هوا در بتن جلوگیری شود و تا سازه ای محکم داشته باشیم. همچنین انتخاب بتن و مواد استاندارد هم از اهمیت بالایی برخوردار است لذا این دو مرحله کلیدی، اساسی‌ترین پیشنیازها برای ایجاد فونداسیونی قوی و پایدار است.

قالب بندی ستون

قالب بندی به معنای ایجاد یک ساختار فیزیکی برای ریختن بتن می‌باشد و در صورت انجام صحیح، باعث می شود بتنی محکم تر داشته باشیم. بنابراین، انتخاب مواد مناسب برای قالب‌ها و اجرای صحیح آن در درجه اول اهمیت قرار دارد. یکی از اقدامات حیاتی در این راستا، بتن‌ریزی ستون‌ها است. این فرآیند به دقت و تخصص مشخصی نیاز دارد تا بتواند نقشه‌ها و طرح‌ها را با کیفیت بالا پیاده‌سازی کند و این از وظایف مهندسین مشاور است.

مراحل قالب بندی بتن به چه صورت است؟

حال که با قالب بندی اسکلت بتنی از نظر جنس و کاربرد آشنا شده‌اید، سوالی که برای بسیاری از افراد رخ می‌دهد، این است که مراحل قالب بندی به چه صورتی رخ می‌دهد؟ پاسخ صحیح به این سوال بسیار لازم و ضروری است چرا که برای اجرای درست و اصولی نیاز به تجربه و آگاهی دارید. قبل از انجام قالب بندی ابتدا می‌بایست وسایل‌های مورد نیاز آن را فراهم نمود. بدین ترتیب مراحل قالب بندی بتن عبارتند از:

• ۱. اجرای پاشنه بتن: در ابتدا از پاشنه بتنی که از جنس فولادی یا بتنی می‌باشد، به کار گرفته می‌شود. کاربرد آن به جهت تعیین فاصله بین قالب و بخش‌هایی از ستون استفاده می‌گردد. میلگردهای فولادی را در ابعاد مورد نظر برش می‌دهند و در هر ۴ طرف راستای طولی ستون به حالت عمودی بر یکدیگر قرار داده می‌شوند. سپس به دو طریق جوشی و اتصال سیمی، میلگردها را به هم اتصال می‌دهند.
• ۲. اندازه گیری و برش قالب ها: دومین مرحله در قالب بندی بتن، اندازه گیری و برش قالب ها است. برای این کار باید ابعاد دقیق قطعات بتن را بدانیم. سپس با استفاده از ابزارهای مناسب، قالب ها را اندازه و برش می زنیم.
• ۳. تمیز کردن قالب: قالب‌ها را بعد از هر بار استفاده به صورت مرتب، پاکسازی کنید. در غیر اینصورت سیمان باقی مانده روی قالب باعث بی‌نظمی در سازه می‌شود.
• ۴. روغن کاری: برای راحت‌تر جداسازی قطعات بتنی از قالب، دیوارهای داخلی قالب‌ها را با روغن‌های مخصوص آغشته می‌سازند.
• ۵. اتصال قالب‌ها: برای اتصال دادن قالب‌ها به یکدیگر از تجهیزاتی نظیر سنجاق و پین استفاده می کنیم تا قالب ها را به هم وصل کنیم.
• ۶. تراز کردن قالب‌ها: از شاقول باید استفاده کنیم تا از تراز بودن قالب ها مطمئن شویم.
• ۷. عایق بندی قالب ها: برای جلوگیری از نفوذ آب به بتن و همچنین نشت ندادن بتن هنگام بتن ریزی، باید قالب ها را عایق بندی کنیم. برای این کار می توانیم از گونی یا پلاستیک استفاده کنید.
• ۸. بتن ریزی: پس از نصب و عایق بندی قالب ها، نوبت به بتن ریزی می رسد. برای این کار باید بتن را به صورت یکنواخت و  در داخل قالب ها تزریق کنید.
• ۹. ویبره کردن بتن: برای اطمینان از اینکه بتن به طور یکنواخت در قالب ها پخش شده است، باید آن را ویبره کنیم. برای این کار می توانیم از ویبره برقی یا دستی استفاده کنیم. فروشگاه بتن ویبره به عنوان مرجع تخصصی ویبراتورهای بتن، می تواند شما را در این راه یاری کند.
• ۱۰. جدا کردن قالب ها: پس از اینکه بتن به مقاومت کافی رسید، می توانیم قالب ها را جدا کنیم. برای این کار باید با دقت قالب ها را از بتن جدا کنیم تا به بتن آسیبی وارد نشود.

مراحل قالب بندی بتن در دیوار، ستون، سقف، تیر و فونداسیون مشابه هم هستند، اما در برخی موارد ممکن است تفاوت هایی وجود داشته باشد. به عنوان مثال

در قالب بندی دیوارها، باید قالب ها را به صورت یکپارچه نصب کنید تا بتن به طور یکنواخت در دیوار پخش شود. در ستون و تیرها باید قالب ها را به صورت دقیق نصب کنید تا ستون ها همه ابعاد دقیق و مشابهی داشته باشند.

و در قالب بندی سقف ها و فونداسیون هم باید قالب ها را به صورت محکم نصب کنید تا سقف در برابر نیرو های واردشده، به خوبی مقاومت کند و ویبره زدن بتن هم باید به دقت انجام شود.

روش برداشتن قالب بتن

برداشتن قالب را باید در چند مرحله انجام دهیم تا آسیبی به بتن وارد نشود. پس از اینکه از محکم شدن بتن مطمئن شدیم باید با ضربات کمی که به قالب میزنیم کمک کنیم تا قالب جدا شود، اینکار را می توانید با چکش یا پتک انجام بدهید. پس از جذا کردن قالب هم پیشنهاد میکنیم بالافاصله قالب ها را تمیز کرده یا بشورید تا باقی مانده بتن ها از روی قالب پاک شود و سطح صاف و صیقلی آن باقی بماند.

زمان بازکردن قالب بتن

زمان برداشتن قالب های بتن در حالت کلی قاعده و فرمول خاصی ندارد و به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد اما در کل و در کتابهای فنی مهندسی یکسری زمان ها برای اینکار گفته شده است که در ادامه بیان می کنیم.

متخصصین می گویند که می توان قالب ستون ها را پس از گذشت 24 تا 48 ساعت بعد از بتن ریزی برداشت. درمورد قالب دیوار هم این زمان را از 24 تا 72 ساعت بیان کرده اند. قالب بندی دیوارها از 3 تا 5 روز است. قالب فونداسیون 7 تا 10 روز و قالب های سقف هم 7 تا 14 روز به زمان نیاز دارند تا زمان برداشتن قالب های آنها فرا برسد.

نکات مهم در خرید قالب بندی بتن

اول از همه و مهمتر اینکه از یک تولید کننده معتبر خریداری کنید.قبل از خرید و با توجه به حجم و سنگینی پروژه خود، جنس قالب خود را انتخاب کرده باشید. و نکته آخر اینکه قیمت قالب های بتن ریزی در بازار بسیار مختلف است و نوسانات بالایی دارد پس قبل از خرید از مراجع معتبر، قیمت روز را بپرسید.

سخن‌ آخر

همانطور که در این مقاله گفته شد، قالب بندی بتن تاثیر بسزایی در عملکرد سازه دارد. به همین دلیل انواع گوناگونی از آن در بازار به چشم می‌خورند. یکی از سایت‌های فروش این وسیله بتن ویبره می‌باشد. این مجموعه حضور دائم و مستمری در صحنه خرید و فروش کالاهای مرغوب داشته و به همین دلیل میزبان افرادی است که همواره به دنبال بهترین دستگاه و وسایل برای ساخت و ساز می‌باشند. در نتیجه برای آگاهی از قیمت قالب بندی بتن مراجعه به این سایت را فراموش نکنید. هدف اصلی بتن ویبره کسب رضایت مشتریان خود با کمک مزایای بسیار می‌باشد.

سوالات متداول

1. قالب بندی بتن چیست؟

هدف اصلی قالب، ایجاد نظم در سازه می‌باشد. به همین منظور از انواع قالب‌‌ بندی‌های بتن بسیاری استفاده می‌گردد. بر اساس نوع پروژه نیز از انواع گوناگونی قالب بندی بتن استفاده می‌شود که نصب هر کدام نیاز به دانش و تجربه است.

2. قالب بندی از نظر جنس به چه بخش‌هایی تقسیم بندی می‌شود؟

جنس بدنه‌های قالب تاثیر مستقیمی بر دوام سازه دارد. به همین منظور از این وسیله پرکاربرد به مواردی همچون چوبی، فلزی و پلاستیکی تقسیم بندی می‌شود.

3. قالب بندی بتن در چند دسته وجود دارد؟

قالب بندی در تمام بخش‌های پروژه قابل رویت می‌باشد. در نتیجه انواع پرطرفدار آن همچون قالب بندی برای دیوار، سقف و تیر به چشم می‌خورند. هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایب خود را دارند. توجه داشته باشید که متناسب با سازه خود باید نوع قالب و جنس آن را انتخاب کنید تا بهره وری مناسبی داشته باشید.

4. به طور کلی قالب بندی به چه صورت شکل می‌گیرد؟

به طور کلی انجام عملیات قالب بندی در ۶ مرحله اتفاق می‌افتد. این مراحل شامل اجرای پاشنه بتن، تهیه قالب، تمیز کردن قالب، روغن کاری، اتصال قالب و تراز کردن آن می‌باشد.

5. بهترین قالب بندی بتن را از چه سایتی خریداری کنیم؟

به جهت کاربرد زیاد قالب بندی در پروژه‌ها، سایت‌ها و فروشگاه‌های زیادی اقدام به خرید این وسیله می‌کنند. یکی از معتبرترین سایت‌ها در این حوزه بتن ویبره نام دارد.