ویبراتور بتن
شیر توپی یکی از وسایلی است که به طور گسترده در تاسیسات انتقال آب، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع شیرآلات صنعتی بیشترین کاربرد را در کنترل جریان سیالات با قابلیت باز و بسته شدن را دارند. از مهم‌ترین ویژگی های شیر توپی می‌توان به چرخش 90 درجه‌ای (ربع‌گرد) برای قطع و وصل کردن جریان، عمر طولانی، دوام بالا و آب‌بندی قابل قبول آن‌ها اشاره کرد. پس اگر به تاسیسات مکانیکی علاقمند هستید و یا دوست دارید به اطلاعات خود در این زمینه اضافه کنید، با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید تا شما را با انواع شیرهای توپی، مزایا و کاربردهای مختلف آن‌ها آشنا کنیم.
شیر توپی چیست؟
شیر توپی یا بال ولو (Ball Valve) یکی از انواع شیرآلات صنعتی است که در خطوط انتقال سیالات با هدف قطع و وصل کردن جریان آب، گاز، نفت، بخار و… استفاده میشود. در بررسی مشخصات فنی شیر توپی باید گفت که این نوع شیرآلات از یک کره داخلی ساخته شده‌اند که به یک دسته یا فلکه متصل است و با چرخش آن، اجازه عبور سیال فراهم میشود. در واقع وقتی سوراخ کره در جهت جریان سیال باشد، شیر باز و در جهت عمود بر جریان، شیر بسته خواهد بود. این شیرها بسیار بادوام بوده و همچنین به دلیل قیمت مناسب، استحکام زیاد و طول عمر بالا بسیار پرکاربرد هستند. همین ویژگی‌ها باعث شده این شیرها در کاربردهای گسترده صنعتی راه پیدا کنند و برای فشارهای بالا و درجه حرارت خیلی زیاد نیز مورد استفاده قرار گیرند.
کاربرد فوق‌العاده شیر توپی
از مهم‌ترین کاربرد شیر توپی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سیستم‌های آب و فاضلاب
- کشتیرانی
- صنایع شیمیایی
- صنایع اطفا حریق
- صنایع خودروساز
- صنایع پلاستیک
- صنایع نساجی
- صنایع فلزی
- صنایع دارویی
- سیستم‌های خنک کننده آب
- سیستم‌های تحت فشار بخار
آشنایی با انواع جنس شیر توپی
انواع شیر توپی از نظر جنس و متریال بدنه به چهار نوع فولادی، استنلس استیل، پلیمری و برنجی تقسیم‌بندی می‌شوند که هر کدام بسته به نوع سیال عبوری کاربرد خاص خود را دارند که در ادامه به برخی از آن‌ها می‌پردازیم.
شير توپی برنجی
استفاده از شیرهای توپی برنجی در سیالاتی مانند گاز شهری که دارای فشار و دمای پایین هستند و نیازمند خورندگی غیرفعال هستند، مناسب می‌باشد. این شیرها با رنگ طلایی و بدنه یکپارچه، انتخاب بسیار خوبی هستند. همچنین، یکی از کاربردهای دیگر شیرهای توپی برنجی، قابلیت قطع و وصل جریان آب می‌باشد که معمولا با رنگ نقره‌ای و بدنه یکپارچه آن‌ها ارائه میشود. در واقع شیرهای با بدنه برنجی برای استفاده در شرایط دمایی و فشاری پایین مناسب هستند.
شير توپی فولادی
معمولا شیر توپی فولادی که به آن بال ولو نیز می‌گویند، از جنس A 216 WCB ساخته میشود و از روش ریخته گری برای تولید آن استفاده میشود. این نوع شیرها بدنه‌ای فولادی و سیت‌هایی از تفلون، نایلون و بال استیل دارند و به‌طور عمده در بخش‌های صنعتی با فشار و دمای بالا استفاده می‌شوند. این شیرها با کلاس‌های 150، 300، 600، 900، 1500 و 2500 و همچنین کلاس‌های PN16، PN25 و PN40 با توجه به نیاز مشتری ارائه می‌شوند.
شیر توپی استیل
شیر توپی استیل، یکی از شیرهای حیاتی در صنایع مختلف است که برای کنترل جریان سیال از آن استفاده میشود. ساختار این شیرها شامل یک کره توپی خالی است که به عنوان دیسک میانی عمل می‌کند و قادر است جریان سیال را تنظیم یا قطع کند. جنس استفاده شده در شیرهای توپی استیل به دو دسته استنلس استیل (فولاد ضد زنگ) و کربن استیل (فولاد کربنی) تقسیم میشود. این نوع شیرها به دلیل طراحی ساده و کاربردی، بین صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و کارخانجات با سیالات فشار بالا بسیار محبوب هستند.
در مجموعه‌ای از کلاس‌های مختلف از جمله 150، 300، 600، 900، 1500 و 2500 و با انواع اتصالات مانند لب جوش، دنده‌ای، ساکتی و فلنج تولید و عرضه می‌شوند. اجزای این شیرها معمولا از جنس استیل ساخته می‌شوند، شامل بدنه، دسته و کره توپی، با امکان وجود تفاوت در جنس اجزا داخلی و بدنه آن‌ها. این تفاوت در جنس بدنه و کاربرد، اصلی‌ترین تمایز بین شیرهای توپی فولادی و استیل را به وجود می‌آورد.
شيرهای توپی پلیمری
شیرهای توپی پلیمری در واقع از متریال‌های مختلفی نظیر UPVC، PVC، TUP و P.P ساخته می‌شوند و معمولاً جهت مصارف آبیاری، کشاورزی و عبور سیالات خورنده مثل اسیدها استفاده می‌شوند.
شیر توپی پنوماتیک
شیر توپی پنوماتیک، یک شیر ترکیبی از مونتاژ بال ولو و عملگر پنوماتیک است که به صورت اتوماتیک، قادر به قطع و وصل یا کنترل جریان سیال است. این دستگاه که با نام بال ولو پنوماتیک نیز معروف است، با چرخش 90 درجه توپی (بال)، می‌تواند مسیر سیال را باز و بسته می‌کند، در حالی که عملگر (اکچویتور) پنوماتیک، در واقع انرژی باد فشرده را تبدیل به حرکت دورانی یا خطی می‌کند. این مدل بال ولو صنعتی به خاطر سرعت بالا در باز و بسته شدن، در بیشتر پروژه‌های صنعتی که زمان قطع و وصل بسیار حائز اهمیت است، به کار گرفته میشود.
مزایای شیر توپی
از مزایای شیر توپی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ربع گرد بودن
- باز و بسته شدن سریع با یک حرکت چرخشی 90 درجه‌ای
- يكپارچه بودن قطعات و نبود نياز به عملیات روانكاری
- وزن بسیار پایین
- نصب آسان
- بهره برداری آسان
- تغيير جهت جريان با سرعت بالا
- قیمت مناسب و به صرفه نسبت به دیگر شیرهای توپی
- مقاومت بالا در برابر ذرات موجود در سیال
- داشتن طراحی متراکم و کم حجم
- استفاده آسان و مقرون به صرفه
تفاوت بین ورودی جانبی و بالایی بال ولو
در بررسی تفاوت بین ورودی جانبی و بالایی بال ولو باید گفت که شیرهای توپی با ورودی جانبی یا چند تکه از قطعات مختلفی ساخته شده اند، اما شیرهای با ورودی بالا به صورت یک تکه طراحی و ساخته شده‌اند. از طرفی دیگر در صورت نصب شیرهای ورودی بالا این امکان وجود دارد که عملیات تعمیر در خط انجام شود اما برای تعمیرات شیرهای ورودی از بغل، شیر توپی باید از خط باز شود. بنابراین از شیرهای ورودی بالا باید زمانی استفاده کرد که به فعالیت های مکرر جهت تعمیر نگهداری درون خطی در شیر وجود داشته باشد. شیرهای توپی ورودی بالا، امکان دسترسی آسان‌تر و سریع‌تر به توپ و برش شیر را در مقایسه با شیرهای ورودی جانبی دارند. از دیگر تفاوت‌های اصلی بین طراحی این دو نوع بال ولو صنعتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شیرهای توپی ورودی بالا، اغلب دارای بدنه کست استیل ساخته هستند، در حالی که شیرهای ورودی جانبی با بدنه های فورج استیل ساخته می‌شوند.
- شیرهای توپی ورودی بالا دارای ساختاری یکپارچه بوده و از یک قطعه واحد ساخته شده‌اند اما شیرهای ورودی جانبی مونتاژ دو یا سه قطعه مجزا هستند.
- شیرهای توپی ورودی بالا به دلیل جنس بدنه در مقایسه با شیرهای ورودی جانبی، جهت نصب نیاز به آزمایشات غیر مخرب بیشتری دارند.
- مونتاژ و ساخت شیرآلات ورودی جانبی نسبت به شیرآلات ورودی بالا، بسیار آسان‌تر است اما برای مونتاژ شیرآلات ورودی بالا به تجربه کاری و استادکاری زیادی نیاز خواهید داشت.
- قیمت شیرهای توپی ورودی بالا از شیرهای ورودی جانبی گران‌تر هستند چرا که عملیات ریخته گری که برای ساخت بدنه آن‌ها انجام می‌گیرد، مدت زمان زیادی نیاز دارد.
تفاوت بال ولو و پلاگ ولو
همانند شمشه موتوری، دامنه بسیار وسیعی از انواع بسیار مختلف ولو با ساختمان‌های بسیار متفاوت و گوناگونی در بازار وجود دارند که از کاربردهای مختلف آن‌ها می‌توان به قطع و وصل کردن جریان، تنظیم و اختناق جریان، جلوگیری از بازگشت جریان، کم کردن و تنظیم کردن فشار در سیالات یا گازها اشاره کرد. در بازار انواع ولوها اعم از شیرهای توپی، یک‌طرفه، پروانه‌ای، دروازه‌ای، دروازه‌ای موازی، دروازه‌ای چاقویی، دیافراگمی، پینچ، پیستونی، سماوری یا پلاگ ولو و… وجود دارد که در ادامه این مطلب به بررسی تفاوت بال ولو و پلاگ ولو می‌پردازیم. بال ولو مدل دیگری از شیرهای تنظیم کننده جریان سیالات است که گردش آن‌ها به اندازه یک چهارم ظرفیت آن‌ها است.
این شیر صنعتی زمانی که در حالت باز قرار دارد، سوراخ آن در امتداد سوراخ سیال قرار می‌گیرد تا ماده سیال خارج شود. در صورتی که با زاویه 90 درجه دریچه را ببندید شیر بسته خواهد شد و سوراخ عبور مایع در حالت عمود بر سوراخ جریان قرار خواهد گرفت و مایعی از آن عبور نمی‌کند. در صورتی که بخواهید به طوری جزئی شیر باز شود باید از پلاگ ولو استفاده کنید چرا که دریچه‌های خروجی آن بر اساس کارکرد فشار مورد نیاز قابل باز شدن است. بال ولوها در عبور جریان آب، هوا، گاز، روغن، بخار و مایعات خورنده به کار می‌روند اما از شیر پلاگ بیشتر در موارد غیر فعال با هدف کاهش فشار جریان استفاده میشود.
برای خرید دستگاه‌هایی مانند شیرهای توپی، آچار اف و سایر تجهیزات و ابزارآلات صنعتی به فروشگاه اینترنتی بتن ویبره یا لینک مربوطه مراجعه کنید.
اجزاء اصلی شیر توپی
از اجزاء اصلی شیر توپی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- محور
- ورق اتصال
- واشر نگهدارنده
- واشر
- محل قرار گیری عملگر
- بیرینگ
- توپی
- بدنه
- درپوش بدنه
- آب بند سیت از جنس تفلون
- اتصال محور به توپی
- گسکت آب بندی
- پکینگ
نحوه انتخاب شیر توپی
نحوه انتخاب شیر توپی مانند خاموت زن دستی بسیار مهم است به طوری که هنگام سفارش باید به پارامترهای زیر توجه کنید:
- سایز لوله
- فشار کاری
- نوع سیال
- درجه حرارت سیال
- نوع اتصال شیر توپی
سخن آخر
در این مطلب به بررسی انواع شیر توپی پرداختیم و کاربردهای مختلف آن‌ها را نیز مورد بررسی قرار دادیم. مجموعه بتن ویبره با حضور گسترده و تاثیر گذار در زمینه تجهیزات و ماشین آلات ساختمانی، امکان خرید انواع شیرهای توپی را برای مشتریان خود فراهم کرده است. اگر قصد مشاوره یا خرید شیرهای توپی با کیفیت را دارید با ما تماس بگیرید. کارشناسان این مجموعه آماده پاسخگویی به تمام سوالات و ارائه مشاوره رایگان به شما مشتریان عزیز هستند.